Volgens prekers van het welvaartsevangelie is het duidelijk: het leven draait om de lichamelijke en materiële zegen die God aan christenen gaat geven. Barron haalt een onderzoeker aan, die zegt: “[het is] niet ongebruikelijk om Bill Gates, een miljardair-ondernemer die succes belichaamt, tweemaal in een preek te horen noemen, terwijl Jezus helemaal niet wordt genoemd. Dit komt doordat veel groeiende [Afrikaanse] Pinksterkerken zich richten op materieel succes, en het ontbreken van succes bij een gelovige wordt dan gezien als een teken dat er iets mis is.” [46C]
Laat het duidelijk zijn: Jezus in de Bijbel echt belangrijker dan Bill Gates. Het perspectief van de schrijvers van het Nieuwe Testament op de aard en betekenis van Jezus’ dood aan het kruis is heel anders dan dat van deze predikers van welvaart. De nadruk ligt op het feit dat Jezus Christus stierf terwijl hij de zonden van de mensheid droeg en de goddelijke straf in hun plaats leed. Deze daad van God in Christus verzoende de mensen met God en herstelde de toegang tot God, die verloren was gegaan in de Hof van Eden (zie Genesis 3) [47B].
In de verschillende Bijbelboeken en -teksten wordt een genuanceerde houding aangenomen als het gaat over welvaart en bezit [49]. Deze combinatie van Bijbelteksten laat in elk geval zien dat de Bijbel niet maar één ding over rijkdom en bezit zegt. Zowel een uitspraak dat ‘God wil dat iedereen rijk wordt’, als een uitspraak dat ‘rijkdom altijd tot zonde leidt’, is veel te kort door de bocht. Hieronder zet ik op een rijtje wat de Bijbel over rijkdom en bezit zegt.
- In het Oude Testament staan meerdere uitspraken over godvrezende mannen die rijk waren. Er lijkt een verband te zijn tussen hun geloof en karakter en Gods zegen. Een paar voorbeelden hiervan zijn Abraham, Job en Salomo:
Abraham
Abram was bijzonder rijk: hij had veel vee, zilver en goud. (Genesis 13:2)
De HEER heeft mijn meester [Abraham] overvloedig gezegend, zodat hij rijk is geworden: Hij heeft hem schapen, geiten en runderen gegeven, zilver en goud, slaven en slavinnen, kamelen en ezels. (Genesis 24:35)
Job
In het land Us woonde een man die Job heette. Hij was rechtschapen en onberispelijk, hij had ontzag voor God en meed het kwaad. Job had zeven zonen en drie dochters. Hij bezat zevenduizend schapen en geiten, drieduizend kamelen, vijfhonderd span runderen, vijfhonderd ezelinnen en een groot aantal slaven en slavinnen. Hij was de aanzienlijkste man van het Oosten. (Job 1:1-3)
Salomo
Koning Salomo ontving jaarlijks zeshonderdzesenzestig talent goud, nog afgezien van het goud dat de handelskaravanen meebrachten, de winst die zijn handelaars maakten en het goud dat de vorsten van de woestijnvolken en de stadhouders van Israël afdroegen. […] Al het drinkgerei van koning Salomo was van goud en al het andere vaatwerk in het Woud van de Libanon was verguld. Er werd geen zilver gebruikt, want aan zilver hechtte men in de tijd van Salomo geen bijzondere waarde. […] Koning Salomo overtrof alle andere koningen op aarde in rijkdom en wijsheid. (1Koningen 10:14-15; 21;23)
- In de Bijbel kom je uitspraken tegen die lijken weer te geven dat geloof en rijkdom hand in hand gaan:
– Roem en rijkdom zijn van U afkomstig, U heerst over alles. In uw hand liggen macht en kracht besloten, U beslist wie groot en machtig is. (2Kronieken 19:12)
– Het bezit van een rijkaard is zijn vesting, de armoede van een arme een bouwval. (Spreuken 10:15)
– Alleen de zegen van de HEER maakt rijk, zwoegen voegt daar niets aan toe. (Spreuken 10:22)
– Wanneer een mens geniet van rijkdom en bezit, wanneer hem dat door God wordt toegestaan als zijn rechtmatig deel en hij zich verheugt in alles wat hij moeizaam heeft verworven, is dat een geschenk van God. (Prediker 5:18)
- Aan de andere kant kom je in de Bijbel ook uitspraken tegen die waarschuwen tegen de gevaren van veel bezit. Wat voorbeelden:
– Wie van geld houdt, kan er niet genoeg van krijgen. Wie verzot op rijkdom is, is altijd op meer gewin belust. Ook dat is enkel leegte. (Prediker 5:9)
– Verzamel voor jezelf geen schatten op aarde: mot en roest vreten ze weg en dieven breken in om ze te stelen. Verzamel schatten in de hemel, daar vreten mot noch roest ze weg, daar breken geen dieven in om ze te stelen. (Matteüs 6:19-20)
– Jezus wendde zich tot zijn leerlingen: ‘Ik verzeker jullie: slechts met grote moeite zal een rijke het koninkrijk van de hemel binnengaan. Ik zeg het jullie nog eens: het is gemakkelijker voor een kameel om door het oog van een naald te gaan dan voor een rijke om het koninkrijk van God binnen te gaan.’ (Matteüs 19:23-24)
– Wie rijk wil worden, staat bloot aan verleiding, raakt in een valstrik en valt ten prooi aan allerlei dwaze en schadelijke begeerten die een mens in het verderf storten en ten onder doen gaan. Want de wortel van alle kwaad is geldzucht. Door zich daaraan over te geven zijn sommigen van het geloof afgedwaald en hebben ze zichzelf veel leed berokkend. (1 Timoteüs 6:9-10)
- Ook zijn er teksten die aangeven dat een gelovige een wisselend bezit kan hebben. Het doet er vooral toe doet welke keuzes je maakt. Voorbeelden hiervan zijn:
– Beter een schamel bezit, rechtvaardig verworven, dan een grote rijkdom, verkregen door onrecht. (Spreuken 16:8)
– Tob jezelf niet af om rijk te worden, zet dat plan opzij. (Spreuken 23:4)
– Maar een schriftgeleerde kwam op Hem af en zei: ‘Meester, ik zal U volgen waarheen U ook gaat.’ Jezus zei tegen hem: ‘De vossen hebben holen en de vogels hebben nesten, maar de Mensenzoon heeft geen plaats waar Hij zijn hoofd te ruste kan leggen.’ (Matteüs 8:19-20)
– We hebben verdriet maar toch zijn we altijd verheugd, we zijn arm maar toch maken we velen rijk, we bezitten niets maar toch hebben we alles. (2 Korinthiërs 6:10)
– De Heer heeft mij veel vreugde gegeven nu u eindelijk uw zorg voor mij hebt kunnen tonen. U dacht altijd al aan mij, maar vond niet de gelegenheid het te laten zien. Ik zeg dit niet omdat ik gebrek lijd; ik heb geleerd om in alle omstandigheden tevreden te zijn. Ik weet wat het is om gebrek te lijden, maar ook wat het is om in rijkdom te leven. Ik heb alles aan den lijve ondervonden: overvloed en honger, rijkdom en gebrek. Ik ben tegen alles bestand door Hem die mij kracht geeft. (Filippenzen 4:10-13)
–Laat de onaanzienlijke gelovige trots zijn op zijn aanzien, en de rijke op zijn nederige staat, want hij zal vergaan als een bloem in het veld. (Jacobus 1:9-10)
- En tenslotte zijn er teksten die geregeld worden aangehaald om te laten zien dat God ons alles wil geven en/of al gegeven heeft. En bij ‘alles’ hoort dan – volgens predikers van het welvaartsevangelie – ook bezit en geld. Voorbeelden van deze teksten zijn:
– Jezus zei: ‘Ik verzeker jullie: iedereen die broers of zussen, moeder, vader of kinderen, huis of akkers heeft achtergelaten omwille van Mij en het evangelie, zal het honderdvoudige ontvangen: in deze tijd broers en zussen, moeders en kinderen, huizen en akkers, al zal dat gepaard gaan met vervolging, en in de tijd die komt het eeuwige leven. (Marcus 10:29-30)
– Tenslotte kent u de liefde die onze Heer Jezus Christus heeft gegeven: Hij was rijk, maar is omwille van u arm geworden opdat u door zijn armoede rijk zou worden. (2 Korintiërs 8:9)
– Geliefde broeder, ik hoop dat het u in alle opzichten goed gaat en dat u gezond bent. Dat het uw ziel goed gaat weet ik. (3 Johannes 1:2)
Aan deze laatste serie teksten wordt soms Galaten 3 toegevoegd. De zegen van Abraham wordt dan gekoppeld aan het feit dat Jezus alles wil geven. Men zegt bijvoorbeeld: “De Bijbel leert ons in Galaten 3:29 dat iedereen die in Jezus gelooft een nakomeling van Abraham is en daarmee ook erfgenaam is van de zegen van Abraham. Wat God deed voor Abraham wil Hij ook voor jou doen. [1] Hij wil jouw God zijn, Hij wil je zegenen, je beschermen, voor je uitgaan en met je meegaan. Het gaat niet primair om materiële voorspoed, alhoewel dat wel inbegrepen is in de zegen van Abraham, de zegen van God dient een hoger doel. God wil dat we samen met Hem over deze aarde regeren. Daar hebben we Zijn zegen voor nodig.” [50]
De vraag is natuurlijk: klopt dit? Kunnen we ons de materiële rijkdom van Abraham toe-eigenen? Betekent dat we rijk geworden zijn in Jezus dat we recht hebben op welvaart? Daar kijken we de volgende keer naar.
De Bijbelteksten in dit blog zijn ontleend aan de NBV21 © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap 2021, tenzij anders aangegeven.
Voetnoten
[1] Opvallend is dat deze zin onderbouwd wordt met de BGT, waar staat: Dankzij Jezus Christus kunnen niet-Joden nu dus dezelfde zegen krijgen als Abraham. En Gods belofte komt uit: wij geloven, en daarom krijgen we de heilige Geest. Het probleem zit in de ‘dubbelzinnigheid’ van de woorden ‘dezelfde zegen’. Dit klinkt veel meer alsof wij ook de materiële zegeningen krijgen dan in andere vertalingen: Zo zouden in Christus Jezus alle volken delen in de zegen van Abraham en zouden wij, zoals is beloofd, door geloof de Geest ontvangen (NBV’21) of opdat de zegen van Abraham in Christus Jezus tot de heidenen zou komen, en opdat wij de belofte van de Geest zouden ontvangen door het geloof. (HSV)De teksten die worden aangehaald om aan te tonen dat God iedereen rijk wil maken, vragen om nader onderzoek. Als Abraham gezegend was met rijkdom, betekent Galaten 3 dan dat wij ook gezegend zullen worden met rijkdom?
[46] Barron JR. 2023. “Is the Prosperity Gospel the Gospel? The Prosperity and Productivity Gospels in African Christianity.” ERT Vol. 47, No.4.
[46C] blz, 328
[47] Okanlawon, Samuel Oluwatosin. April 2022. “Theological Interpretation of Key Biblical Passages Underpinning the Prosperity Gospel in Nigeria.” Calvin Theological Journal. Vol 57 no 1.[47B] blz. 93-94
[49] Cabler, Jason. 12 juni 2014. “Does God Want You to Be Rich? The Wealth and Christianity Debate.” Celebrating Financial Freedom. <www.cfinancialfreedom.com/god-want-rich-wealth-christian/>. Bezocht op 10 mei 2024.
[50] ] Koelewijn, M. 5 Augustus 2022. “Sleutel 8 – Je Hebt de Zegen van Abraham.” < http://www.michielkoelewijn.nl/2022/09/05/sleutel8/>. Bezocht op 10 mei 2024.`
Lees je Bijbel 