Auteur: Bert Peppelman

We zitten in een serie artikelen over de New Apostolic Reformation (NAR). Volgens deze groepering moeten er in de hedendaagse kerk vijf bedieningen aanwezig zijn: apostel, profeet, evangelist, herder en leraar. Hoe zit het met de bediening van profeet?

De visie van protestante en evangelische theologen
Bij protestante theologen zijn er twee gangbare meningen over profetie zoals deze in de Bijbel voorkomt. De eerste is om

te ontkennen dat Hij nog steeds spreekt. Dit is een vorm van theologie die cessationisme[1] wordt genoemd. Het stelt dat de bovennatuurlijke gaven van de Heilige Geest ophielden met de voltooiing van de Bijbel. Aangezien de Bijbel wordt beschouwd als de “volledige openbaring” van God voor de mens, geloven cessationisten niet dat de Heilige Geest meer bovennatuurlijke openbaring kan toevoegen buiten wat de Schriften onthullen. Ze geloven niet dat Hij spreekt”. [32]

Je kunt ook zeggen dat ze geloven dat de Bijbel het enig woord van God voor deze tijd is. Dit Woord moet worden bestudeerd en onderwezen om God te verstaan.  De Heilige Geest kan mensen wel (via Bijbelteksten) inspireren tot schuldbelijdenis, vergeving, bemoediging, troost en aanbidding, maar dat doet Hij niet door hoorbaar of merkbaar te spreken.

De tweede mening, die onder sommige protestante en de meeste evangelische theologen gangbaar is, is dat profetie nog steeds voorkomt en ook belangrijk is. Er is een duidelijk verschil tussen profetie en profeten in het Oude en Nieuwe Testament. Hiervoor worden verschillende redenen genoemd:

• In de brief aan Efeze benoemd Paulus profetie als een gave die Christus na zijn hemelvaart aan de gemeente heeft gegeven; iets wat van de Oudtestamentische profeten niet gezegd kan worden [25C].
• In het Oude Testament staat nergens dat een profetie getoetst moet worden. Het woord van de Oudtestamentische profeet was een onfeilbare openbaring. Het moeten toetsen van een profetie kom je wel tegen in het Nieuwe Testament (o.a. 1 Tessalonicenzen 5:19-21). Blijkbaar kan iemand daar een fout maken in het delen van een profetisch woord, anders zou toetsen niet noodzakelijk zijn.
• Het aantal mensen dat een profetie kan en mag uitspreken is ingrijpend gewijzigd: “Onder het nieuwe verbond is er de blijvende inwoning van de Heilige Geest in de gemeente van Christus die een tempel is van de Heilige Geest, en die onder het oude verbond ontbrak. Toen werkte de Hei­lige Geest machtig door Zijn profeten en andere leiders van het volk , maar die werking was van voorbijgaande aard, tijdelijk.
  Door de uitstorting van de Heilige Geest vindt er onder het nieuwe verbond een uitbreiding van de gave van de profetie plaats. Paulus schrijft: ‘Want gij kunt allen, de één na de ander profeteren, opdat zij allen leren en allen getroost worden’. Dit is één van de zegeningen van het nieuwe ver­bond. De nieuwtestamentische ge­meente is niet alleen een koninklijke en priesterlijke gemeente maar ook een profetische gemeente. Heeft de opdracht tot toetsing (1 Kor. 14:29; 1 Thess. 5:21) te maken met deze ‘schaal­vergroting’, met de inwoning van de Heilige Geest in de ge­meente en met het profetisch karakter van de gemeente?
  Ongetwijfeld hangt die opdracht ook samen met de onvol­komenheid van het christenleven en het gemeenteleven. Ons omgaan met de genadegaven van de Geest is niet volmaakt, maar gebrekkig. Van de profetie in de Bijbel geldt ‘door de Hei­lige Geest geïnspireerd’ (2 Tim. 3:16; 2 Petr. 1:19-21) en daarom onfeilbaar en betrouwbaar. Dit geldt niet van de mondelinge profetie in de gemeente, die door feilbare mensen wordt uit­ gesproken.” [33A]
• Het doel van de profetie is in het Nieuwe Testament uitgebreid in vergelijking met het Oude Testament. In het Oude Testament zie je dat profetie twee functies heeft: aankondigen van oordeel bij het verlaten van God, en aankondigen van redding en heil door Gods hand. Bij dit laatste horen ook de profetieën over de geboorte, het lijden, sterven en opstaan van Jezus. In het Nieuwe Testament kom je naast profetieën van oordeel (o.a. Ananias en Saffiera) en redding (o.a. Openbaringen) ook andere vormen van profetie tegen: woorden van een profetie zijn opbouwend, bemoedigend en troostend (1 Korintiërs 14:3-4). Ook kan het bekendmaken van de diepste betekenis van een Bijbelgedeelte en de bedoeling of het voornemen van God verkondigen een vorm van profetie zijn [21C].

In de tweede visie zijn er dus nog steeds profeten, maar is er wel een groot verschil tussen Oude en Nieuwe Testament. Waar in het Oude Testament een enkeling een onfeilbaar woord van God ontving om oordeel of heil uit te spreken, kan in het Nieuwe Testament iedereen profeteren. Profetieën in het Nieuwe Testament kunnen gaan over onheil of heil, maar zijn vaak opbeurend, bemoedigend of troostend. Een profetie die in deze tijd wordt uitgesproken, moet getoetst worden.

Wat is een profetie?
Eerst moeten we de definitie van een profetie geven, voordat we deze kunnen toetsen. Ik sluit me aan bij de definitie van Sam Storms:

“Profetie [is] het weergeven van een openbaring van God door een mens. Profetie is het in een taal vatten van iets wat God je op spontane wijze te binnen gebracht heeft.” [34A]

Belangrijk is dus dat het gaat om een spontane openbaring van God. Hierin verschilt een profetie van een preek of Bijbelstudie. Deze wordt (meestal) voorbereid en niet spontaan uitgesproken.

Storms merkt op: “Profetie zal altijd opbouwen, bemoedigen en troosten; maar niet alles wat opbouwt, bemoedigt en troost is daarmee profetie.” [34B]. Dit is een goede observatie, al moeten we ons realiseren dat een bemoediging ook een vermaning kan inhouden. Mensen kunnen, geleid door de Geest, diep geraakt worden door een Bijbelgedeelte, een lied, een gebeurtenis of een emotie. Dit geraakt worden kan zich uiten in het delen van het verkregen inzicht, de beleefde ervaring of een oproep met de gemeente. Zo delen en elkaar opbouwen en bemoedigen is waardevol en dat mag (of moet?) aangemoedigd worden. Maar dat wil niet zeggen dat degene die iets met de gemeente deelt ook aan het profeteren is. Bij een profetie gaat het echt om een openbaring. Deze valt samen met de Bijbel (zie verderop), maar gaat verder omdat ze van toepassing is op een bepaald persoon, en definieerbare groep of een specifieke gebeurtenis.

Je zou kunnen zeggen dat er drie verschillende niveaus van profeteren zijn.  Op het eerste niveau herhaalt de profeet de woorden die hij of zij van God heeft gehoord. Er zijn hier maar twee opties: de profetie is waar (God heeft dit echt gezegd), of de profetie is niet waar. Er is geen tussenweg. Een voorbeeld van zo’n profetie vind je in Zacharia 1:3: Zeg nu tegen het volk: “Dit zegt de HEER van de hemelse machten: Keer terug naar Mij, dan zal Ik naar jullie terugkeren – zegt de HEER van de hemelse machten.

Bij het tweede niveau is er een besluit dat door een groep Geest vervulde christenen met gebed (en vasten?) en in overeenstemming wordt genomen. Ook deze vorm van profetie heeft gezag, maar minder dan de eerste. Dit kom je tegen in Handelingen 15. Er is een vraag in hoeverre gelovigen uit de heidenen zich moeten houden aan de Joodse wetten, en deze wordt voorgelegd aan de apostelen in Jeruzalem. In hun antwoord zeggen zij: In overeenstemming met de heilige Geest hebben wij namelijk besloten u geen andere verplichtingen op te leggen dan wat strikt noodzakelijk is: onthoud u van vlees dat bij de afgodendienst is gebruikt, van bloed, van vlees waar nog bloed in zit, en van ontucht. Als u zich hieraan houdt, doet u wat juist is. Het ga u goed.’ (vers 28-29)

Het derde niveau zie je in Efeziërs 1:15-17: Daarom, en ook omdat ik gehoord heb over uw geloof in de Heer Jezus en over uw liefde voor alle heiligen, dank ik God onophoudelijk voor u en noem ik u in mijn gebeden. Moge de God van onze Heer Jezus Christus, de Vader in al zijn luister, u de Geest schenken die inzicht geeft in wat geopenbaard is, opdat u Hem zult kennen. Het gaat dus om een openbaring en inzicht hierin. Tijdens een gebed of gesprek krijgen mensen een beeld, idee wat niet van zichzelf lijkt te komen. Een woord van wijsheid of inzicht of een profetie – soms ligt dit erg dicht tegen elkaar aan. Dit gaat vaak gepaard met de vraag: ‘betekent dit iets voor jou?’ Geen gezag, maar inzicht en richting.

Toetsen van een profetie
Paulus benoemt een paar keer dat een profetie getoetst moet worden. Wat zijn criteria om een valse profetie te kunnen herkennen? De volgende punten kunnen hierbij zinvol zijn:

• God verandert niet, en Zijn richtlijnen staan vast. Als een profetie ingaat tegen de Bijbel, dan komt deze profetie niet van God.
• De profeet spreekt in Gods naam en de profetie komt niet uit, dan was het geen echte profetie. In Deuteronomium 18:21-22 staat: Misschien vraagt u zich af: Hoe weten we dat een profetie niet van de HEER komt? Dit is het antwoord: als een profeet zegt te spreken in de naam van de HEER, maar zijn woorden komen niet uit en er gebeurt niets, dan is dat geen profetie van de HEER geweest. Heb geen ontzag voor een profeet die zich dat aanmatigt. Een uitzondering hierop is wanneer de uitspraak van de profeet leidt tot werkelijke verandering bij de toehoorders. Denk bijvoorbeeld aan de profeet Jona. Hij profeteerde over de ondergang van Nineve, maar toen de mensen zich bekeerden, liet God die profetie niet uitkomen.
• Het leven van de profeet is niet in overeenstemming met dat van een kind van God. Dit is geen absolute toetssteen; Bileam deed niet wat God wilde, maar heeft een schitterende Messiaanse profetie uitgesproken (Numeri 22-24). Maar in het algemeen geldt wel degelijk: aan de vruchten herkent men de boom.
• Je kunt niet op jouw eigen emotie of wensen afgaan. Als je er zelf van overtuigd bent dat God tegen je gesproken heeft, hoef je geen gelijk te hebben – maar het kan wel. Als je ‘vrede hebt’ over de boodschap die je hebt ontvangen, betekent dat niet dat deze van God komt. Een gevoel van onrust is wel een signaal om nog eens goed naar de boodschap te kijken.
• Je hoeft een vermoedelijke profetie niet alleen te toetsen. Deel deze met volwassen medechristenen en vraag hun mening. En vanzelfsprekend kun je God om een bevestiging vragen.

Wanneer een (vermoedelijke) profetie in elk geval de toets van de eerste twee punten heeft doorstaan en je wilt deze delen, dan past meestal een zekere voorzichtigheid. Een uitspraak als:  dit zegt de HEER van de hemelse machten geeft een zeer zware lading aan een profetie en mag alleen gebruikt als heel zeker is dat God zelf spreekt. In andere gevallen zijn formuleringen als ‘ik denk dat God wil zeggen dat….’ of ‘volgens mij heeft God mij laten zien dat …., betekent dit iets voor je?’ volgens mij meer gepast.
Door een groot deel van de kerk wordt erkend dat God nog steeds spreekt door een profetisch woord. Dit woord moet getoetst worden en de interpretatie staat onder het gezag van de Schrift.

Profeten binnen de NAR
Binnen de NAR wordt het ambt van profeet als onmisbaar gezien. ‘Goddelijke openbaring’ aan profeten bepaalt zeer veel binnen de NAR en profeten hebben een grote autoriteit. Uitspraken van profeten bepalen binnen de NAR:

– Hoe de Bijbel moet worden uitgelegd
– Wat de juiste theologische leerstellingen zijn
– Wie er zijn aangewezen als apostel, profeet, evangelist, herder en leraar
– Hoe de kerkgeschiedenis (vooral de waarde van de NAR) geïnterpreteerd moet worden [19G]

Met deze autoriteit lijken profeten binnen de NAR op oudtestamentische profeten, die met zoveel gezag spreken dat het niet opvolgen van een ‘profetisch woord’ (bijna) een zonde is. Daarbij is menselijke ervaring – wat iemand denkt te horen van de Heilige Geest – bij de NAR-profeten de leidende factor: wat God via de profeet zegt ís de waarheid. Ervaringen zijn minstens net zo belangrijk als het Woord van God, wat wordt geopenbaard in de Bijbel en door de profeten en apostelen. Hierbij wordt onvoldoende getoetst aan de Bijbel, de traditie en het gezonde verstand. [19H].

[1] Dit wordt ook wel streeptheologie genoemd  [BP].

De Bijbelteksten in dit blog zijn ontleend aan de NBV21 © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap 2021, tenzij anders aangegeven.

Voetnoten

[19] Alblas, Hans. 2022. A Different Breed/ . Second, fully revised edition: How to Relate to the New Apostolic Reformation. Omnicus.
[19G] blz. 67
[19H] blz. 75

[21] Van Roon, A. 1976 De Brief van Paulus Aan de Epheziërs. Uitgeverij C.F. Callenbach B.V.
[21C] blz. 107

[25] Van den Berg, MR. 1981. De brief aan de Efeziërs: hoofd en lichaam. Buijten & Schipperheijn
[25C] blz. 77

[32] Gosseling, Bernd Jan. 2024.  ‌“Gods stem verstaan, de verschillende visies”  <www.bjenmir.nl/om-overna-te-denken/gods-stem-verstaan-de-verschillende-visies>. Bezocht op 3 mei 2024.

[33] Geuze, M.D. 2004. Profetie: onmisbaar voor de christelijke gemeente. Gideon.
[33A] blz. 102-103

[34] Storms, Sam. 2017. God in ons midden: De gaven van de Geest in de praktijk. Haarlem: Arrowz
[34A] blz.108
[34B] blz. 97

Vorige keer heb ik benoemd dat binnen de New Apostolic Reformation (NAR) het ambt van apostel als onmisbaar wordt gezien voor de kerk in de eenentwintigste eeuw. Dat kan vragen oproepen: zijn er nog apostelen? En als er apostelen zijn, wat is dan hun taak en functie? Heeft de NAR gelijk dat er apostelen moeten zijn? Daar kijk ik in dit blog naar.

Apostelen volgens protestante theologen
Theologen met een hervormde of gereformeerde achtergrond geven de volgende kenmerken van een apostel:
– heeft Jezus met eigen ogen gezien
– is een oor- en ooggetuige van de boodschap over Jezus’ daden, dood en opstanding
– is door Jezus Zelf uitgekozen en geroepen [21A].
Voor het gemak gaan sommige theologen er vanuit dat dit ook geldt voor apostelen die later zo werden genoemd, zoals Barnabas, Jakobus, Andronikus en Justus[1] [22A]. Over Barnabas’ apostelschap is weinig discussie, waarschijnlijk omdat de Heilige Geest hem duidelijk aanwees als afgezant (samen met Paulus, in Handelingen 13). Rond Romeinen 16 is er discussie omdat het vers technisch op twee juiste manieren vertaald kan worden. Bij de ene wijze van vertalen worden deze personen hoog geacht door de apostelen, bij de andere manier van vertalen zijn ze apostelen [23]. Het blijkt dat door mensen die vertaalkeuze wordt aanvaard die past bij hun standpunt over apostelen. 

Het is duidelijk dat als je in een definitie zegt dat een apostel Jezus zelf gezien moet hebben er nu geen apostelen meer zijn: alle ooggetuigen van Jezus’ optreden op aarde zijn al lang geleden overleden! Maar zo’n definitie neerleggen is een makkelijke manier om het ‘apostelvraagstuk’ op te lossen. De Bijbel zegt namelijk niet letterlijk dat een apostel Jezus moet hebben gezien. Soms wordt als argument Efeziërs 2:19-20 aangehaald: Zo bent u dus geen vreemdelingen of gasten meer, maar burgers, net als de heiligen, en huisgenoten van God, gebouwd op het fundament van de apostelen en profeten, met Christus Jezus zelf als de hoeksteen. Het argument is dan: aangezien de kerk nu ‘gebouwd’ is, zijn er geen apostelen meer nodig. Maar wat betekent deze bouw, en wat is een apostel?

Het zelfstandig naamwoord apostolos betekent ‘afgezant, bode, vertegenwoordiger, apostel’. Op zichzelf zegt het woord niets over de aard van het werk van deze bode en geeft het geen informatie over de zender. In de loop van het Nieuwe Testament vindt er een ontwikkeling plaats in de betekenis van het woord. Als de discipelen tijdens Jezus’ leven apostelen worden genoemd, dan is hieraan een duidelijke opdracht gekoppeld om op dat moment met Zijn autoriteit te handelen. Jezus roept Zijn leerlingen in Matteus 10:1 bij elkaar en geefthun de macht om onreine geesten uit te drijven en alle zieken te genezen. In vers 2 worden de leerlingen, die nu met de autoriteit van Jezus bekleed zijn, apostelen genoemd, en vanaf vers 5 krijgen ze een duidelijk omschreven opdracht hoe ze Jezus moeten vertegenwoordigen. Zender, boodschap en autoriteit worden nauwkeurig omschreven en maken tijdelijk apostelen (gezondenen door Jezus) van de discipelen. Na terugkeer van deze missie zijn de apostelen weer ‘gewoon’ discipelen.
Na Jezus’ dood, opstanding en hemelvaart verandert de aard van het apostel-begrip. De discipelen worden getuigen en vertegenwoordigers van de opgestane Heer, met als doel de verkondiging van het evangelie ‘tot aan de einden der aarde’. Jezus als zender en de verkondiging van het evangelie als boodschap zijn zo vanzelfsprekend dat het woord apostel een eigen betekenis krijgt waarin zender en doel al inbegrepen zijn.

Omdat verkondiging van het evangelie en gemeentestichting een belangrijk doel was van de apostelen uit Handelingen, denken sommige theologen dat de apostel en de verkondiger van het evangelie uit Efeze 4 dezelfde taak hadden. Het enige verschil tussen hen is dat de apostelen Jezus wel hadden gezien, maar de verkondigers niet. Volgens die gedachtegang zijn evangelisten dus de natuurlijke opvolgers van de apostelen ([21B], [24], [25A]). Dit opvolgen wil niet zeggen dat evangelisten hetzelfde gezag hebben als de apostelen van Jezus; deze hadden gezag in de gemeente van Jeruzalem en sommigen schreven één of meer Bijbelboeken. Evangelisten hebben dit gezag niet en schrijven geen toevoegingen aan de Bijbel. Evangelisten hebben wel dezelfde gaven en roeping om kerken te stichten en om mensen tot bekering te brengen. Vanuit dit standpunt gezien zijn er nu geen apostelen meer, maar wel mensen die van de Heilige Geest vergelijkbare gaven krijgen.

Zo wordt het ‘apostelprobleem’ teruggebracht naar de taak van een apostel: in de protestante visie zijn er wel mensen met dezelfde gaven als een apostel, maar geen mensen die hetzelfde gezag hebben als de Bijbelse apostelen. Om die reden wordt een brenger van het evangelie een ‘evangelist’ of ‘zendeling’ genoemd, maar geen ‘apostel’. Hiermee wordt een probleem met Efeziërs 2 vermeden.
Zou een protestante kerk een evangelist of zendeling de titel ‘apostel’ geven, dan leidt dit (mogelijk) tot gefronste wenkbrauwen bij anderen, maar een echt probleem is het niet. Sterker nog, de Rooms-katholieke Kerk en de Oosters Orthodoxe Kerk hebben een aantal zendelingen na hun dood de titel van apostel gegeven vanwege hun evangelisatie onder onbereikte volken en hun kerkstichtende werk. Zo zijn er de Twaalf Apostelen van Ierland en de Heilige Francis Xavier, de apostel van India en Japan [26].

Apostelen volgens de NAR – en tegenargumenten
Volgens de NAR moet het ambt van apostel hersteld worden. Het ambt van een apostel is fundamenteel voor de kerk en “geen kerk heeft een gebalanceerd en zuiver fundament zonder dat er het ambt van apostel en profeet aanwezig zijn.”
In de loop van de jaren is binnen de NAR de visie op apostelen uitgebouwd en uitgebreid. Inmiddels zijn er vier verschillende types apostelen, elk met een andere taak en bevoegdheid. Er zijn verticale apostelen, die aan het hoofd van een ‘apostolisch netwerk’ staan; horizontale apostelen, die aan het hoofd staan van een groep apostelen; apostelen met een dubbele gave zoals een apostel-profeet (hyphenated apostles). Als vierde zijn er marktplein-apostelen, die vooral buiten de kerk werkzaam zijn. [19E]. Het zal duidelijk zijn dat deze indeling nergens in de Bijbel te vinden is.
De NAR is het op één punt volledig eens met de protestante visie: hedendaagse apostelen hebben niet het recht om boeken aan de Bijbel toe te voegen.

Het is moeilijk om (online) artikelen en boeken te vinden waarin argumenten staan om aan te nemen dat er nu nog mensen met apostolisch gezag zijn. 
Eén argument is het volgende:
Wanneer je stelt dat apostelen en profeten alleen in de eerste eeuw na Christus in de kerk actief waren, negeer je de zin die begint in Efeze 4:11, waar staat: totdat wij allen samen door ons geloof en door onze kennis van de Zoon van God een eenheid vormen, de eenheid van de volmaakte mens, van de tot volle wasdom gekomen volheid van Christus.
Er zullen maar weinig Christenen zijn die beweren dat het Lichaam van Christus deze staat van perfectie al heeft bereikt. En daarom is er, volgens de NAR, nog steeds behoefte aan apostelen en profeten. Dit verklaart waarom God zegt dat dat het fundament van de Kerk  de ‘apostelen en profeten zijn, waarbij Jezus Christus zelf de hoeksteen is’ (Efeziërs 2:20) [27]

De vraag is of deze interpretatie van Efeze 4 juist is. Hebben we inderdaad nog apostelen nodig om de genoemde perfectie te bereiken? Het blijkt dat Wagner alleen staat in deze visie op Efeze 4.

Van den Berg [25B] belicht één kant van de algemene theologische visie op dit stuk, als hij schrijft: “Met welke bedoe­ling heeft Christus die gaven gegeven? Hij heeft dat gedaan om de heiligen toe te rusten tot dienstbetoon, tot diaconaal werk, tot opbouw van het lichaam van Christus. De activiteit van de gaven moet resulteren in de activiteit van de gemeenteleden en wel hierin, dat ze elkaar dienen. Dat is de enige manier waarop het lichaam van Christus echt gebouwd wordt. […]
Wat Paulus hier zegt, is ook uitermate belangrijk. Er zijn heel wat christenen die de gaven die Christus gegeven heeft, alleen maar gebruiken voor zichzelf. Ze koesteren er alleen zichzelf in. Ze laten zichzelf er om zo te zeggen door vetmesten. En daarmee basta. […]
De gemeente van Christus is geen bedrijf waar kistkalveren worden vetgemest. Zulke kalveren zitten in geïsoleerde hokjes. Daar worden ze vetgemest. Maar ze kunnen er verder niets mee doen. Ze leren hun spieren en capaciteiten niet ontwikkelen. Daar is geen ruimte voor. […]
Maar dat gaat vierkant tegen Christus’ bedoeling in. Hij wil van de heiligen geen kist-christenen maken. Hij wil hen toerusten tot diaconaal werk. Hij wil dat ze de wanden van hun privé-bestaan doorbreken en erop uit gaan om anderen te dienen. Hij wil dat ze datgene wat ze zelf ontvangen hebben, delen met anderen en dat ze hun gaven en capaciteiten ten nutte van anderen aanwenden.
[…]
Het is belangrijk goed op het woordje ’allen’ te letten. Het is essentieel voor wat de Schrift over de gemeente te zeggen heeft. Alleen als men allen, gezamenlijk, actief is en elkaar wederzijds stimuleert in dienstbetoon, bereikt de gemeente de eenheid van het geloof en van de kennis van Christus. Dan komen er geen grote tegenstellingen binnen de gemeente wat betreft de geloofskennis. Alleen dan wordt de gemeente als geheel volwassen en blijft ze niet in haar groei steken, maar komt alles wat Christus te bieden heeft, binnen haar bereik. Hoe meer gemeenteleden zich daaraan onttrek­ken, zich van de anderen isoleren als kistkalveren en alleen maar voor zichzelf geloven, des te meer zakt de gemeente beneden het ni­veau dat Christus voor haar gesteld heeft en des te onvolwassener is ze.”

Floor [22B] trekt eenzelfde conclusie als Van den Berg: “Samen vattend: de schrijver wil met deze woorden duidelijk maken dat groei naar de volheid een groei naar de eenheid is. Hoe meer het lichaam naar het hoofd toegroeit hoe dichter de leden van het lichaam bij elkaar zijn in een eenheid van geloof en kennis. Hier ligt het geheim van ware geestelijke eenheid waartoe de apostel zijn lezers in 4,3 had opgeroepen.”

Het blijkt in Efeze 4:12-13 dus niet te gaan om een ambt dat mensen voor moet gaan in het bereiken van de volheid, zoals Wagner zegt. De boodschap van deze verzen is dat iedere individuele gelovige moet groeien om dienstbaar te zijn aan elkaar en aan het lichaam van Christus. Daardoor groeit het lichaam en is er onderlinge eenheid.

Niet alleen Wagner, ook Eckhart maakt zich sterk voor hedendaagse apostelen. Hij speelt met woorden om de aanwezigheid van hedendaagse apostelen tot een noodzaak te maken. Hij maakt onderscheid tussen het apostel-zijn en een apostolische missie, of apostolische dimensie. De apostolische missie is dat de Kerk gezonden is door Christus om het evangelie te verkondigen en kerken te stichten. Alle christenen hebben een ‘apostolische geest’, wat wil zeggen dat er een besef is van gestuurd zijn door Jezus en een focus op het uitvoeren van het Zendingsbevel. In zijn hele boek gebruikt Eckhard de termen apostel en apostolisch de ene keer voor ‘zendeling\evangelist’ en de andere keer voor ‘iemand met apostolisch gezag zoals de twaalf apostelen’. Dit maakt onduidelijk waar de grens ligt. Het grote verschil is dit: het apostel-zijn is gereserveerd voor mensen die zich  door de Heilige Geest geroepen voelen (!) als apostel. Deze mensen hebben een uitgebreidere taak [42].

Alblas vat het woordenspel van Eckhard goed samen, met de volgende uitleg :
Apostolische mensen zijn christenen die apostolische bediening ondersteunen en eraan deelnemen, maar zelf geen daadwerkelijke apostelen zijn. Apostolische mensen werken samen met apostelen om de verlorenen te bereiken via dynamische uitreiking, het stichten van kerken en het koesteren van geloofsgemeenschappen. 
Apostolische kerken zijn kerken die moderne apostelen erkennen en zich verbinden met verschillende vormen van apostolische bediening. Ze zijn actief betrokken bij het verspreiden van het evangelie en het opbouwen van geloofsgemeenschappen.
De apostolische beweging is de wereldwijde activering van apostelen en apostolische mensen door de Heilige Geest. Ze komen samen als onderdeel van een grote opwekking op aarde en zijn betrokken bij wat God vandaag de dag doet [19F].

Inhoudelijk geeft Eckhard maar één argument waarom er nog apostelen moeten zijn. Dit argument is gebaseerd op Handelingen 1:15-26, waarin de lege plek van Judas Iskariot wordt ingevuld door de benoeming van Mattias als apostel. Het belangrijkste deel van de redenatie berust op het citaat uit Psalm 109:8 in Handeling 1:20. In Handelingen 1:20 staat: In het boek van de Psalmen staat namelijk geschreven: “Laat zijn woonplaats een woestenij worden en laat niemand daar meer verblijven.” En ook: “Laat een ander zijn taak overnemen.”

In Psalm 109:8 staat: Dat zijn dagen geteld zijn, een ander zijn ambt overneemt.

Op basis van deze verzen schrijft Eckhard dat de discipelen bijeen kwamen om de vacature op te vullen die was achtergelaten door Judas Iskariot. Ze handelden op basis van het profetische woord van David in de Psalmen. Let op – zegt Eckhard – dat het profetische woord, zoals geciteerd in Handelingen 1:20, deze bediening als een ambt identificeert. De betekenis van het profetische woord was daarom dat een ander het vacante ambt moest vervullen. Het is de wil van God dat iemand het ambt van apostelschap van generatie op generatie vervult. Mensen sterven, maar ambten blijven bestaan. Dit geldt zowel in de seculiere wereld als in de Kerk, vergelijkbaar met het ambt van president van de Verenigde Staten. Als de president sterft, sterft het ambt niet met hem; iemand anders neemt zijn plaats in. Hetzelfde geldt voor het ambt van apostelschap. Hoewel de vroege apostelen zijn gestorven, blijft het ambt van apostelschap tot op de dag van vandaag bestaan. Een ambt is een positie van gezag, plicht of vertrouwen die aan een persoon wordt gegeven. De persoon in het ambt moet de taken van het ambt trouw uitvoeren. De apostel is een ambtsdrager van de Kerk. Als ambtsdrager heeft de apostel taken en functies uit te voeren. Het is altijd de wil van God geweest dat dit ambt van generatie op generatie wordt uitgeoefend. Het was nooit Zijn wil dat het vacant zou zijn, nog steeds volgens Eckhard [28].

De vraag is: heeft hij gelijk? Is het apostelschap een ambt dat steeds opnieuw vervuld moet worden?
In Psalm 109 is in de gangbare Nederlandse vertalingen inderdaad sprake van een ambt. Dit woord is een vertaling van een Hebreeuws woord dat ‘ordening aanbrengen’ of ‘de leiding hebben’ betekent. Maar hoe zit dat in Handelingen 1? Is het feit dat er in de door Eckhard geciteerde vertaling (The New King James Version) gesproken wordt van een ‘ambt’ het bewijs dat er sprake is van het ‘doorgeven van het stokje’ van de ene apostel naar de andere? Als je verschillende vertalingen van Handelingen 1:20 in het Engels vergelijkt, dan zie je dat het woord office (ambt) ook op heel andere manieren vertaald wordt [30].

Ook in het Nederlands wordt Handelingen 1:20 in verschillende vertalingen anders weergegeven:
– In het boek van de Psalmen staat namelijk geschreven: “Laat zijn woonplaats een woestenij worden en laat niemand daar meer verblijven.” En ook: “Laat een ander zijn taak overnemen.” (Handelingen 1:20 NBV’21)

– Want er staat geschreven in het boek van de Psalmen: Laat zijn woonplaats woest worden en laat er niemand zijn die daarin woont. En: Laat een ander zijn ambt als opziener nemen. (Handelingen 1:20 HSV)

– Want er staat geschreven in het boek der Psalmen: Zijn plaats worde woest en er zij niemand, die erop woont, en: Een ander neme het opzicht, dat hij had. (Handelingen 1:20, NBG’51)

De NBV’21 spreekt van een taak, niet van een ambt. In de HSV wordt er gesproken van ambt als opzichter. De NBV’51 gebruikt het woord ambt niet, maar spreekt van het opzicht hebben. Het woord dat in de NBV’21 wordt vertaald als taak is het Bijbels Griekse ἐπισκοπή (episkopē). Dit is afgeleid van het werkwoord episkeptomai, dat onder andere de betekenis heeft van oppassen op, verzorgen, toezicht houden, inspecteren, de zieken verzorgen. [31]  In 1 Timoteüs 3:1 wordt het uitvoeren van deze taak  ‘leider van de gemeente’ (NBV), het ambt van opziener (HSV) of het opzienersambt (NBG’51) genoemd. Het is iemand die de plaatselijke gemeente leiding geeft. Mensen kunnen naar deze taak streven of verlangen; het is dus een taak die door meerdere mensen gedaan kan worden, zolang ze aan de kwalificaties voldoen (1 Timoteüs 3:2-7).

Er zijn dus duidelijke argumenten tegen het idee van de NAR over apostelen. Efeze 4 geeft geen aanwijzing dat er apostelen moeten zijn om kerk te leiden zodat deze zal groeien. Het gaat om individuele groei en onderling dienstbetoon wat leidt tot externe groei en eenheid, waardoor Christus’ doel met zijn Kerk wordt bereikt. Ambten kunnen dit opstarten, maar de uitvoering en verantwoordelijkheid ligt bij elke gelovige.
Mattias werd toegevoegd werd aan de apostelen (Handelingen 1:26) en hij kreeg een taak die -onder andere-  het toezichthouden op de gemeente inhield. Er was er op dat moment maar één: de gemeente in Jeruzalem. De toezichthoudende taak op een plaatselijke gemeente kon later, toen er meer gemeenten waren, ook door anderen gewenst en gedaan worden (1 Timoteüs 3). Het aanwijzen van Mattias als apostel is daarmee geen bewijs voor een voorgaande lijn van apostelen door de eeuwen heen.

Problemen met hedendaags apostelschap
Zoals hierboven genoemd: het gevoel “geroepen te zijn tot apostel” bepaalt of iemand een apostel is. Blijkbaar moet iedere gelovige door een apostel ‘geactiveerd worden’ voordat deze zich als gezondene kan inzetten; de ene apostel kiest dus de volgende. Waar is dan de roeping door God?
Wagner geeft een uitgebreidere omschrijving voor het (h)erkennen van een apostel: een apostel wordt herkend op basis van (Goddelijke) openbaring, door opleiding en door de vruchten die ze voortbrengen. Deze erkenning van een apostel moet plaatsvinden door het lichaam van Christus doordat zij ziet dat iemand de geestelijke gave en autoriteit als apostel ontvangen heeft. Ook hier zie je dat openbaring en erkenning door mensen een belangrijke rol speelt om apostel te zijn [29]

Samengevat is de basis voor mensen met apostolisch gezag in de hedendaagse kerk niet geworteld in een algemeen aanvaarde uitleg van de Bijbel, maar vooral in gevoel en erkenning van mensen. Dat is een smalle basis met veel risico voor zo’n hoge positie.

[1]  Handelingen 14:4; Romeinen 16:7; Galaten 1:9

De Bijbelteksten in dit blog zijn ontleend aan de NBV21 © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap 2021, tenzij anders aangegeven.

Voetnoten

[19] Alblas, Hans. 2022. A Different Breed/ . Second, fully revised edition: How to Relate to the New Apostolic Reformation. Omnicus.
[19E] blz. 39-40
[19F] blz. 34

[21] Van Roon, A. 1976 De Brief van Paulus Aan de Epheziërs. Uitgeverij C.F. Callenbach B.V.
[21A] blz. 107
[21B] blz. 107
[21C] blz. 107

[22] Floor, L. 1995. Efeziërs: Eén in Christus. Kok
[22A] blz. 152
[22B] blz. 153-157

[23] Centrum voor Bijbelonderzoek. Z.j. “Romeinen 16:7”. Internetversie Studiebijbel.  < https://online.studiebijbel.nl&gt; . Bezocht op 29 augustus 2017

[24] Bruce, F. 1993. The epistles to the Colossians, to Philemon, and to the Ephesians. William B Eerdmans Publishing Company. Blz. 346-347.

[25] Van den Berg, MR. 1981. De brief aan de Efeziërs: hoofd en lichaam. Buijten & Schipperheijn
[25A] blz. 77
[25B] blz. 79-81
[25C] blz. 77

[26] ] Christianity Stack Exchange. 19-08-2021. “Are There Any Denominations That Believe in Contemporary Apostles, and If So, How Is a Person Called to Be an Apostle according to Them?” <christianity.stackexchange.com/questions/84590/are-there-any-denominations-that-believe-in-contemporary-apostles-and-if-so-ho>. Bezocht op 30 april 2024.

[27] C. Peter Wagner. 2000. Apostles and Prophets: the foundation of the Church. Baker Books. (e-book zonder paginanummers).

[28] ] Eckhardt, J. 2017. Moving in the Apostolic. Chosen Books. (e-book zonder paginanummers).

[30] Bible Hub. Z.j. “Acts 1:20 – Matthias Replaces Judas.”  <biblehub.com/acts/1-20.htm.>  Bezocht op 30 april 2024.

[31] Blue Letter Bible. 2024. “G1984 – episkopē – Strong’s Greek Lexicon (kjv)”. <www.blueletterbible.org/lexicon/g1984/kjv/tr/0-1> . Bezocht op 30 april 2024.

[42] Leven Met God En de Bijbel. 2 oktober 2023. “NAR-Woorden in the Passion Translation.” <levenmetgodendebijbel.nl/nar-woorden-the-passion-translation/>. Bezocht 6 mei 2024.

In de voorbereiding van de cursus vroegen de oudsten mij om aandacht te besteden aan vier onderwerpen:
– Uitdiepen van het jaarthema ‘Leven als Jezus’
– De Bijbelse visie op genezing
– De New Apostolic Reformation (NAR)
– Het welvaartsevangelie

De eerste twee onderwerpen zijn de afgelopen weken besproken. Van deze onderwerpen wist ik al iets, maar van de NAR bijna niets. En nadat ik hier in de cursus over had verteld, was de eerste vraag die ik kreeg: ‘waarom heb je dit onderwerp besproken?’ Daarom begin ik met een overzicht van de NAR en met de reden waarom dit relevant is in de Pinkstergemeenten.

Wat is de New Apostolic Reformation?
De New Apostolic Reformation is geen kerk of organisatie, maar een verzamelnaam voor een groep die ideeën heeft rondom leiding in en taken en het doel van christelijke gemeenten. Kerkgenootschappen die het woord ‘Apostolisch’  in hun naam hebben, hoeven daarom niets met de NAR te maken te hebben. En andersom: in gemeenten die zich een evangelische of pinkstergemeente noemen, kunnen de gedachten van de NAR volop aanwezig zijn. Voor de leesbaarheid van dit stuk, worden kerken waarin dit gedachtegoed aanwezig is, NAR-gemeenten genoemd.
Termen die erg dicht tegen de NAR aan liggen zijn Kingdom Now, Dominion Theology, Third Wave, Latter Rain, Joel’s Army, Manifest Sons of God en Charismatic Renewal . Binnen het gedachtegoed van de NAR zijn ideeën uit al deze stromingen terug te vinden, al vermijdt de NAR ook een aantal dwalingen die bij eerdere bewegingen op de voorgrond stonden.

C. Peter Wagner, grondlegger van de NAR
Wie New Apostolic Reformation zegt, zegt C Peter Wagner (1930– 2016). Hij is de grondlegger van de NAR en schrijver van diverse boeken over apostelen, profeten en de toekomst van de kerk. Na vijftien jaar zendeling geweest te zijn in Bolivia, werd Wagner professor in kerkgroei aan het Fuller Theological Seminary. In die tijd maakte hij een sterke verandering in zijn geloof(sbeleving) door.
Oorspronkelijk moest hij niets van de Pinkstergemeente hebben. Vanaf 1970 gaat Wagner de ‘technische principes van kerkgroei’ bij Pinkstergemeenten bestuderen, en onder invloed van John Wimber gaat hij zich verdiepen in de profetische bediening, goddelijke genezing en bevrijding van demonen. Hierdoor verandert hij van gedachten rondom de Pinksterkerken. Later voegt hij aan zijn aandachts- en lesgebieden geestelijke oorlogsvoering (Spiritual Mapping) en gebedsevangelisatie toe. Vanaf ongeveer 1995 wordt een Nieuwe Apostolische Reformatie hét brandpunt van Wagners werk. Hij ziet dit als een beweging die minstens net zo belangrijk is als de Protestante Reformatie van begin 16^e eeuw (o.a. Maarten Luther, Johannes Calvijn). [19A]‌

Kernwaarden van NAR-gemeenten
De kerken die het gedachtegoed van Wagner hebben overgenomen delen een vijftal ‘kernwaarden’. Verder is er een onderliggende filosofie die de koers van de kerk bepaald.

De vijf gemeenschappelijke kernwaarden zijn [19B]:
1. Absolute theologische normen. Hoewel de NAR-gemeenten zich in hun organisatie en uitdrukking cultureel aanpassen (of rekening houden met de context), geloven ze in absolute waarden. Ze zijn het eens over de kern van hun theologie. De lijst met absolute waarden wordt bewust zo kort mogelijk gehouden (*).
2. Op de buitenwereld gerichte ecclesiologie[1]: een sterke nadruk op het bereiken van de verloren zielen.
3. Optimistische eschatologie[2]: spirituele overwinningen zullen de spirituele nederlagen blijven overtreffen.
4. Relationele organisatie: vertrouwde individuen komen in de plaats van formeel vastgelegde bestuursstructuren.
5. Vertrouwde leiders. Individuen krijgen meer autoriteit, waardoor ze met een duidelijke visie en grote creativiteit kunnen leiden.

(*) Drie absolute theologische waarden van de NAR-gemeenten zijn:
a. De Bijbel is waar en vormt de basis voor goed en juist handelen (normatief). Het is de absolute autoriteit voor geloof en praktijk.
b. Jezus Christus is God en Heer.
c. Naar de hemel of de hel gaan hangt af van iemands individuele relatie met Christus.

Drie morele niet-onderhandelbare punten zijn:
d. Menselijk leven begint bij de conceptie.
e. Homoseksualiteit is een zonde tegen God.
f. Buitenhuwelijkse heteroseksuele relaties zijn ook zonde.

Filosofie van NAR-gemeenten
De onderliggende filosofie van de NAR is gebaseerd op twee belangrijke aannames [19C]. De ene is ecclesiologisch, de andere eschatologisch.

Ecclesiologisch is de erkenning van het ambt van de apostel binnen de NAR fundamenteel.
De eschatologische aanname is dat we in de eindtijd leven en dat er een laatste oogst – een wereldwijde opwekking waarbij velen zich bekeren – zal voor de wederkomst van Christus. Om klaar te zijn voor deze laatste episode van de wereldgeschiedenis, is volgens de filosofie van de NAR het ‘herstel van de vijfvoudige bediening’ absoluut vereist.

De vijfvoudige bediening
Als het gaat om leiding in de kerk, dan wordt er geregeld gesproken over de zogenoemde ‘vijfvoudige bediening’. Deze term is gebaseerd op een gedeelte uit Efeziërs 4:
Aan ieder van ons is genade geschonken naar de maat waarmee Christus geeft. Daarom staat er: ‘Toen Hij opsteeg naar omhoog, voerde Hij gevangenen mee en schonk Hij gaven aan de mensen.’ ‘Hij steeg op’ – wat betekent dat anders dan dat Hij ook is afgedaald naar wat lager ligt, naar de aarde? Hij die is afgedaald is dezelfde als Hij die opsteeg, tot boven de hemelsferen, om alles met zijn aanwezigheid te vullen. En Hij is het die zowel apostelen heeft aangesteld als profeten, zowel verkondigers van het evangelie als herders en leraren, om de heiligen toe te rusten voor het werk in zijn dienst. Zo wordt het lichaam van Christus opgebouwd, totdat wij allen samen door ons geloof en door onze kennis van de Zoon van God een eenheid vormen, de eenheid van de volmaakte mens, van de tot volle wasdom gekomen volheid van Christus. Dan zijn we geen onmondige kinderen meer die stuurloos ronddobberen en met elke wind meewaaien, met wat er maar verkondigd wordt door mensen die tot alles in staat zijn wanneer ze anderen listig en doortrapt op een dwaalspoor willen brengen. Dan zullen we, door ons aan de waarheid te houden en elkaar lief te hebben, samen volledig toegroeien naar Hem die het hoofd is: Christus. Vanuit dat hoofd krijgt het hele lichaam samenhang, en wordt het ondersteund en bijeengehouden door alle gewrichtsbanden. Ieder deel draagt op eigen wijze bij tot de groei van het lichaam, dat zo zichzelf opbouwt door de liefde. (Efeziërs 4:7-16).

Op basis van de verzen 11-13 in Efeziërs 4 stelt de NAR dat er in een gemeente vijf verschillende bedieningen aanwezig moeten zijn: apostelen, profeten, verkondigers van het evangelie / evangelisten, herders en leraars.
Over de laatste drie, evangelist, herder en leraar, is in de volle breedte van de kerk weinig discussie. Iedereen erkent dat er nog steeds mensen geroepen worden om Gods gemeente te dienen als evangelist (of zendeling), herder en/of leraar. Theologische universiteiten, scholen en cursussen leiden mensen op voor deze drie taken.
Met de taken van apostel en profeet ligt het anders. Vooral traditionele kerken zeggen dat er geen apostelen en profeten meer zijn. In evangelische kerken en pinkstergemeenten zijn de meningen verdeeld.

Binnen de NAR zijn in de afgelopen decennia de ambten van de evangelist (jaren 1950), predikant (jaren 1960), leraar (jaren 1970), profeet (jaren 1980) en tenslotte apostel (jaren 1990) ‘hersteld’. De NAR ziet zichzelf als de ‘nieuwe wijnzak’ van God. De erkenning van de apostel is de voltooiing ervan en een vereiste voor het ontvangen van speciale kracht (vaak zalving genoemd). Deze zalving zou noodzakelijk zijn voor de buitengewone dingen die de generatie in de eindtijd volgens Gods roeping moet doen.

Doel van de NAR
De doelstelling van de NAR is om de diverse denominaties (kerken en christelijke groepen) samen te voegen tot één wereldwijde kerk die aan het eind de duivel zal overwinnen. Daarbij zullen deze denominaties de normen en waarden van de NAR moeten aanvaarden. De NAR onderwijst dat de Here Jezus zal terugkomen, de tweede wederkomst, maar ze geloven niet in een opname van de gemeente voor de verdrukking. Vanuit de NAR leert men dat de Here Jezus pas terug kan komen nadat de gelovigen de aarde onder hun controle hebben gekregen [20].

‌Waarom spreken over de NAR?
De Pinkstergemeente Jozua is lid van de Vereniging van Pentecostale en Evangelische Gemeenten (VPE).

De VPE is een geloofsgemeenschap van plaatselijke gemeenten die zich committeren om met elkaar het goede nieuws van de verlossing door Jezus Christus aan alle mensen bekend te maken door woord en daad en vanuit de kracht van de Heilige Geest. Zij wil daarin de volgende kenmerken nastreven: betrouwbaarheid in dienstbetoon, balans in Woord en Geest en betrokkenheid bij elkaar en de maatschappij waarin we leven. (https://vpe.nl/dit-zijn-wij/)

In 2016 is er in de VPE een hevige discussie geweest over de organisatie en de wijze van leiding binnen de aangesloten gemeenten. In deze discussie stonden voorstanders van het NAR-gedachtegoed tegenover leden die dit afwezen. Uiteindelijk heeft de VPE niet voor de NAR gekozen, maar dit geeft wel aan dat het gedachtegoed breed leeft. Ideeën uit de NAR kunnen ‘zomaar’ opduiken binnen de PG Jozua. Kennis van de NAR nodig is om een juiste keuze te kunnen maken. Daarom kijken we volgende week uitgebreid naar wat de NAR leert over apostelen, profeten en andere zaken.

[1] Ecclesiologie is de studie van de kerk, met name haar oorsprong, structuur, functies, doel, en relaties met de gelovigen en de wereld. Het houdt zich bezig met de theologische en organisatorische aspecten van kerken en religieuze gemeenschappen.

[2] Eschatologie is het deel van de theologie dat zich bezighoudt met de eindtijd, inclusief zaken zoals het einde van de wereld, het laatste oordeel, de wederkomst van Christus, de opstanding van de doden, en het lot van zielen na de dood.

De Bijbelteksten in dit blog zijn ontleend aan de NBV21 © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap 2021, tenzij anders aangegeven.

Voetnoten
[19] Alblas, Hans. 2022. A Different Breed/Second, fully revised edition: How to Relate to the New Apostolic Reformation. Omnicus.
[19A] blz. 29-31
[19B] blz. 33
[19C] blz. 32-33

[20] Hobé, Jos 2016 “De New Apostolic Reformation – Rejoice Now.” Rejoicenow.nl. <www.rejoicenow.nl/rejoicenow.nlde-new-apostolic-reformation/> Bezocht op 3 Mei 2024.

Cursus: zijsporen en omwegen (VI)

Een vorige keer heb ik de argumenten genoemd die je veel tegenkomt om wonderen van genezing te claimen. Samengevat komt het op de volgende argumenten neer:

1. De duivel is de oorzaak van alle ziekten.
2. Toen Jezus op aarde was, genas Hij iedereen, dus God wil iedereen genezen.
3. Toen Jezus aan het kruis stierf, stierf Hij niet alleen voor onze zonden, maar ook voor onze lichamelijke genezing. Door Zijn striemen is ons genezing geworden.
4. Iedereen die gelooft, heeft daardoor recht op genezing hier en nu.

Deze keer is het laatste argument aan de beurt. Klopt het dat iedereen die gelooft in genezing door Jezus hier en nu genezen wordt?

Geloof is belangrijk
Als je naar Jezus gaat, als je God aanroept, dan moet je wel weten wie Hij is. Zoals ook in Hebreeën 11:6 staat:  Zonder geloof is het onmogelijk God vreugde te geven; wie Hem wil naderen moet immers geloven dat Hij bestaat en dat Hij beloont wie Hem zoeken. Door geloof en bekering worden we gered. Maar hoe zit het met geloof voor genezing?

In de evangeliën zie je verschillende ‘soorten van geloof’ als het gaat om genezing [11D]. Als eerste het geloof van Jezus Zelf. Er staat diverse keren in de evangeliën dat Jezus ‘allen genas’. Als we nadenken over al deze mensen die genezen werden, dan kunnen we ons afvragen: hadden al deze mensen geloof? Waarschijnlijk niet. Hebben er ook twijfelaars en sceptici tussen gezeten? Waarschijnlijk wel! Waarom genazen ze dan toch? Omdat Jezus de wil van Zijn Vader deed. In Johannes 5 geneest Jezus de man die al 38 jaar lang verlamd is. Als Jezus hem vraagt of hij gezond wil worden, begint deze man te praten over het water van Bethesda dat in beweging moet komen. Blijkbaar beseft de man totaal niet dat Jezus hem kan genezen. Ondanks dat deze man er niets van begrijpt, geneest Jezus hem. Als de Farizeeërs hem even later vragen wie hem genezen heeft, weet deze man dat niet eens (Joh.5:13). Deze man kon eigenlijk geen geloof hebben; hij wist niet eens wie hem genezen had. Maar toch genas Jezus hem.
Je ziet vaker dat Jezus iemand geneest die daar geen geloof voor heeft. Een voorbeeld is de genezing van het oor van Malchus (Luk.22:51, Joh,18:10). Malchus was een van de soldaten die Jezus kwam arresteren, maar Petrus pakte zijn zwaard en hakte het oor van Malchus af. Ik denk niet dat Malchus op dat moment geloof had dat de man die hij probeert te arresteren hem zou genezen. Maar Jezus geneest hem toch.

Een tweede vorm van geloof die we tegenkomen is die van omstanders, in Lucas 5:17-25: Toen Jezus op een dag onderricht gaf, bevonden zich onder zijn gehoor ook farizeeën en wetsleraren die uit allerlei plaatsen in Galilea en Judea en uit Jeruzalem waren gekomen. De kracht van de Heer was werkzaam in Hem, opdat Hij zieken zou genezen. Er kwamen een paar mannen met een verlamde op een draagbed, die ze naar binnen wilden brengen om hem voor Jezus neer te leggen. Maar ze zagen geen kans om door de mensenmassa heen te komen, en dus gingen ze het dak op en lieten hem op het bed door een opening in het tegeldak naar beneden zakken tot vlak voor Jezus. Toen Hij hun geloof zag, zei Hij tegen de man: ‘Uw zonden zijn u vergeven.’  De schriftgeleerden en de farizeeën begonnen zich af te vragen: Wie is die man dat Hij deze godslasterlijke taal spreekt? Wie kan zonden vergeven dan God alleen? Maar Jezus wist wat ze dachten en zei tegen hen: ‘Vanwaar toch al die bedenkingen? Wat is gemakkelijker, te zeggen: “Uw zonden zijn u vergeven” of: “Sta op en loop”? Ik zal u laten zien dat de Mensenzoon volmacht heeft om op aarde zonden te vergeven.’ En Hij zei tegen de verlamde: ‘Ik zeg u, sta op, pak uw bed en ga naar huis.’ En onmiddellijk stond hij voor de ogen van alle aanwezigen op, pakte het bed waarop hij altijd had gelegen en vertrok naar huis, terwijl hij God loofde.

Jezus heeft de kracht van God, Hij kan genezen. Dan gaat het dak open, en een verlamde man komt de zaal binnenzakken. Dan staat er: toen Jezus hun geloof – van de mannen die het bed lieten zakken –  zag, zei Hij tegen de verlamde man: Uw zonden zijn u vergeven. Dat is raar, vind je niet? Je zou verwachten dat Jezus zou zeggen: Sta op en wandel. Het lijkt erop dat de verlamde man er zelf weinig vertrouwen in had dat Jezus iets kon doen. Mogelijk wist hij heel goed dat hij gezondigd had, en durfde hij er daarom geen geloof in te hebben dat Jezus iets zou doen. Maar de mannen die hem door het dak lieten zakken hadden dat geloof in Jezus wel! En dat is genoeg. Als eerste geneest Jezus de man van zijn last van zonde en zijn angst om Jezus onder ogen te komen. En pas daarna, als ondersteuning van wat de mensen horen, laat Hij een wonder zien.

Voor de laatste vorm van geloof is het belangrijk dat het woord voor genezing (σώξώ) in de zin ‘uw geloof heeft u gered’ zowel gebruikt wordt voor fysieke genezing als een nauwe relatie met God en redding van oordeel (*).

Lucas 17:11-19:
Op weg naar Jeruzalem trok Jezus door het grensgebied van Samaria en Galilea. Toen Hij daar een dorp wilde binnengaan, kwamen Hem tien mensen tegemoet die door een huidziekte onrein waren; ze bleven op een afstand staan. Ze verhieven hun stem en riepen: ‘Jezus, meester, heb medelijden met ons!’ Toen Hij hen zag, zei Hij tegen hen: ‘Ga u aan de priesters laten zien.’ Terwijl ze gingen werden ze gereinigd. Een van hen, die zag dat hij genezen was, keerde terug en loofde God met luide stem. Hij viel neer aan Jezus’ voeten om Hem te danken. Het was een Samaritaan. Toen zei Jezus: ‘Zijn er niet tien gereinigd? Waar zijn de negen anderen? Wilde niemand anders terugkomen om God eer te bewijzen dan alleen deze vreemdeling?’ Hij zei tegen de Samaritaan: ‘Sta op en ga. Uw geloof heeft u gered.’ (of: genezen)

Meerdere keren lees je in de Bijbel dat er staat: uw geloof heeft u genezen \ gered. Daarbij gaat het niet alleen om de lichamelijke genezing, maar ook om de redding.

Als Jezus dit zegt tegen de bloedvloeiende vrouw (Marcus 5:34): Toen zei Hij tegen haar: ‘Uw geloof heeft u gered, mijn dochter; ga in vrede, u bent van uw kwaal genezen.’, dan is haar geloof een voorbeeld voor Jaïrus, die niet gelooft dat Jezus zijn overleden dochter kan helpen. Tegen hem moet Jezus zeggen (Marcus 5:36):  Maar Jezus hoorde dat en zei tegen de leider van de synagoge: ‘Wees niet bang, maar blijf geloven.’ Het verhaal draait niet om de genezing, maar om de oproep om te beseffen wie Jezus is en om de naamloze vrouw te volgen in haar geloof.

Mensen kunnen geloof hebben in redding door Jezus. Deze redding kan zowel lichamelijk zijn (genezing) als verlossing.

Geloof je onvoldoende wanneer je niet geneest?
 Mensen die langdurig ziek zijn, en na gebed, zalving en proclamaties van genezing ziek blijven, krijgen soms het verwijt: als je maar genoeg geloofde, dan zou je wel beter worden. Is dat terecht?

Bij (langdurige) ziekte is het goed om na te denken over de oorzaak. Als je ontdekt dat de ziekte het gevolg is van verkeerd omgaan met je lichaam – zoals drie keer per dag bij de Mac eten -, of een duidelijke boodschap van God is om je te bekeren, doe daar dan iets mee. Als je merkt dat je niet echt gelooft dat God de macht heeft om te genezen, dan is het tijd om dat ongeloof aan te pakken. Bitterheid, niet willen vergeven, kunnen ons geestelijk ziek maken.

Maar houdt een ‘tekort aan geloof’ genezing tegen? Om dit aan te tonen wordt soms Marcus 6 : 1-6 aangehaald: [Jezus] vertrok weer en ging naar zijn vaderstad, gevolgd door zijn leerlingen. Toen de sabbat was aangebroken, gaf Hij onderricht in de synagoge, en vele toehoorders waren stomverbaasd en zeiden: ‘Waar haalt Hij dat allemaal vandaan? Wat is dat voor wijsheid die Hem gegeven is? En dan die wonderen die zijn handen tot stand brengen! Hij is toch die timmerman, de zoon van Maria en de broer van Jakobus en Joses en Judas en Simon? En wonen zijn zussen niet hier bij ons?’ En ze namen aanstoot aan Hem. Jezus zei tegen hen: ‘Een profeet wordt overal erkend behalve in zijn vaderstad, onder zijn verwanten en huisgenoten.’ Hij kon daar geen enkel wonder doen, behalve dat Hij een paar zieken de handen oplegde en hen genas. Hij stond verbaasd over hun ongeloof.

Zie je wel: ze geloofden niet en daarom kon Jezus geen wonder doen. Maar dan lees je over vers 2 heen, waar staat: En dan die wonderen die zijn handen tot stand brengen!  Je leest hier dat de mensen geloof hadden dat Jezus wonderen deed: ze spraken er zelfs over! Waarom kon Jezus geen wonderen doen? Niet omdat de mensen niet geloofden in Jezus’  wonderen, maar omdat ze niet geloofden dat Hij de Messias is. Wonderen hadden daarom geen zin.

Vaak is de oorzaak van ziekte niet zo duidelijk, en weet je niet waarom de ziekte blijft. Hiervoor zei ik dat er drie zijn die geloof voor genezing (kunnen) hebben: Jezus, omstanders en de zieke.  Als genezing uitblijft, dan wordt altijd gewezen naar de zieke: jij moet meer geloven! Maar de andere twee dan, die geloof kunnen hebben voor genezing?

Stel dat jij ziek bent en ‘niet genoeg geloof hebt’, maar de omstanders wel: is het dan hun schuld dat jij niet beter wordt? Heeft de ander, de omstander, te weinig geloof voor genezing? Dat is een vraag die iedere omstander zichzelf mag stellen die ooit tegen een zieke heeft gezegd: ‘als jij maar genoeg geloofde, genas je wel!’

Jezus heeft geloof voor genezing. Durf je Hem in Zijn gezicht te zeggen: U gelooft niet genoeg, want ik ben nog ziek?

Conclusie
Geloof is heel erg belangrijk om God te kennen, te eren en te vertrouwen. Maar ziekte is geen bewijs van gebrek aan geloof! En zelfs als wij twijfelen, als wij worstelen met ongeloof: God is trouw. hij geneest op zijn tijd en Zijn manier.

De Bijbelteksten in dit blog zijn ontleend aan de NBV21 © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap 2021, tenzij anders aangegeven.

Voetnoten
(*) Let op: het Nieuwe Testament is geschreven in Koine Grieks, de taal die rond de eeuwwisseling gebruikt werd. Ik heb me laten vertellen dat in modern, 21e eeuws Grieks, dit woord vrijwel uitsluitend wordt gebruikt voor ‘lichamelijke genezing’. Dat is goed mogelijk; de betekenis van woorden verandert in de loop van de eeuwen.

[11] ] De Wal, Tom.  2021. Jezus aanraken/ 4^e druk: hoe iedereen kan genezen door Jezus aan te raken. Frontrunners.
[11D] blz. 28-33

Cursus: Zijsporen en omwegen (IV)

Vorige keer heb ik de argumenten genoemd die je veel tegenkomt om wonderen van genezing te claimen. Samengevat komt het op de volgende argumenten neer:

1. De duivel is de oorzaak van alle ziekten.
2. Toen Jezus op aarde was, genas Hij iedereen, dus God wil iedereen genezen.
3. Toen Jezus aan het kruis stierf, stierf Hij niet alleen voor onze zonden, maar ook voor onze lichamelijke genezing. Door Zijn striemen is ons genezing geworden.
4. Iedereen die gelooft heeft daardoor recht op genezing hier en nu.

Deze keer is het tweede argument aan de beurt. Klopt het dat Jezus iedereen genas?

Genas Jezus iedereen?
Mensen die geloven dat genezing hier-en-nu altijd plaats kan vinden, zullen deze vraag op dezelfde manier beantwoorden als ik dat doe: ‘nee’. De motivatie voor dat ‘nee’ is compleet verschillend. Mensen die geloof claimen, zeggen: ‘je moet geloof hebben om te genezen. Als je geen geloof hebt, dan zal de genezing niet plaatsvinden.’ Je kunt het belang van geloof nauwelijks overschatten, en toch klopt dit argument niet. Ik ga hier verder op in wanneer we het vierde argument (‘Iedereen die gelooft heeft daardoor recht op genezing hier en nu’) bekijken.

Jezus genas niet iedereen
De stelling dat Jezus altijd iedereen genas, wordt tegengesproken door de Bijbel.
Het bekendste voorbeeld, maar er zijn er meer,  is Bethesda (Johannes 5). Jezus bezoekt een soort ‘openlucht ziekenhuis’ waar allemaal mensen liggen te wachten of het water gaat bewegen. Want de eerste die in het bewegende water gaat, wordt genezen, wat hij ook heeft. Daar ligt een man die al 38 jaar ziek is. Jezus geneest alleen hem; alle andere zieken laat Hij liggen.

Volgens De Wal is de reden dat Jezus maar één persoon in Bethesda genas dat deze genezing op de sabbat plaatsvond. “Op de sabbat genas Jezus maar één persoon omdat de religieuze leiders Hem daarna telkens probeerden te doden. Jezus wilde wel meer mensen genezen, maar de religieuze leiders stonden Hem dat niet toe.” [11C] Het was inderdaad sabbat toen Jezus deze man genas. Maar als dit argument waar zou zijn, dan waren de religieuze leiders machtiger dan Jezus; met hun doodsbedreiging legden zijn hun wil op aan de Messias, aan Gods zoon.

Gelukkig is deze reden onjuist:
– In Matteüs 8:14-15 geneest Jezus de schoonmoeder van Petrus. In Matteüs 8:5-13, op dezelfde sabbatdag, spreekt Jezus in het openbaar genezing uit over de knecht van een centurio. Iedereen kan het horen en controleren. Daarmee geneest Jezus twee mensen op dezelfde sabbat.
– In Matteüs 12:1-8 heeft Jezus een aanvaring met de farizeeën. Jezus’ leerlingen plukken aren op de zondag, en dat is tegen het zere been van de farizeeën. Nadat Jezus een ‘probleem’ met de farizeeën heeft gehad, komt Hij in de synagoge. En wat doet Hij? Op diezelfde dag geneest Hij een verschrompelde hand (vers 9-13).  Geen ‘probleem’ houdt Jezus tegen om te doen wat Hij wil. De farizeeën overleggen om Jezus te doden, en dus gaat Hij verder. Dan staat er: Jezus wist dat en week uit naar elders. Grote massa’s mensen volgden Hem, en Hij genas hen allen. (vers 15). We hebben het dus nog steeds over dezelfde sabbat!

Jezus laat zich niet intimideren, Hij geneest wie Hij wil en wanneer Hij wil; ook een grote massa op een sabbat. Hij is de heer over de sabbat, niet andersom.

Waarom geneest Jezus niet iedereen?
Als Jezus in Bethesda maar één persoon geneest, dan is dat dus niet omdat Hij bang is voor de farizeeën, of omdat Hij nooit meer dan één persoon geneest op de sabbat. Jezus geneest één persoon, omdat die ene genezing op dat moment voldoende is om Zijn boodschap over te brengen. In feite is het verhaal over Bethesda een praktisch voorbeeld van de conclusie van vorige week.

Conclusie
Jezus genas. Soms genas hij allen en soms niet. Hij genas hoe en wanneer het Zijn verkondiging diende.

De Bijbelteksten in dit blog zijn ontleend aan de NBV21 © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap 2021, tenzij anders aangegeven.

Voetnoot
[11] De Wal, Tom.  2021. Jezus aanraken/ 4^e druk: hoe iedereen kan genezen door Jezus aan te raken. Frontrunners.
[11C] blz. 85